นิสัยคืออะไร เข้าใจนิสัยของตัวเอง เท่ากับไขกุญแจสำคัญสู่การเปลี่ยนแปลงตนเอง คุณพร้อมจะปลดล็อคพลังแห่งนิสัย เพื่อช่วยให้ไปถึงเป้าหมายที่วาดฝันหรือยัง
นิสัย คือ แบบแผนพฤติกรรมที่เราทำซ้ำๆ จนฝังลึกในตัวตน จนกลายเป็นส่วนหนึ่งของชีวิตประจำวัน โดยที่เราแทบไม่ต้องใช้ความคิดหรือตัดสินใจอีก เช่น การแปรงฟันหลังตื่นนอนทุกเช้า การคาดเข็มขัดนิรภัยทันทีที่ขึ้นรถ การตรวจสอบข้อความในโทรศัพท์เป็นระยะๆ เหล่านี้ล้วนเป็นนิสัยที่หลายคนทำโดยอัตโนมัติ
นิสัยเกิดจากการทำพฤติกรรมนั้นซ้ำๆ จนสมองเกิดการเรียนรู้และจดจำ เมื่อได้รับสิ่งกระตุ้นหรืออยู่ในบริบทคล้ายเดิม สมองก็จะส่งสัญญาณให้เราแสดงพฤติกรรมนั้นออกมาโดยไม่ต้องคิด เช่น เมื่อขึ้นรถ สมองจะส่งสัญญาณให้เราคาดเข็มขัดนิรภัยทันที เมื่อได้ยินเสียงข้อความเข้า มือจะหยิบโทรศัพท์ขึ้นมาดูอย่างอัตโนมัติ แรงขับที่ทำให้เราทำพฤติกรรมซ้ำจนเป็นนิสัยนั้น มาจากรางวัลที่สมองได้รับ ทั้งในรูปของความรู้สึกพึงพอใจ ความสำเร็จ หรือแรงเสริมแรงอื่นๆ
ทุกคนมีนิสัยติดตัวมากมาย ทั้งนิสัยที่ดีและไม่ดี นิสัยบางอย่างช่วยให้ชีวิตดำเนินไปอย่างราบรื่น เช่น นิสัยตื่นแต่เช้า นิสัยรักษาความสะอาด นิสัยมีวินัยในการออกกำลังกาย แต่ในทางตรงข้าม นิสัยบางอย่างอาจสร้างปัญหา เช่น นิสัยผัดวันประกันพรุ่ง นิสัยช้อปปิ้งเกินตัว นิสัยเล่นโซเชียลมีเดียจนติดงอมแงม นิสัยเหล่านี้บั่นทอนคุณภาพชีวิต ขัดขวางการบรรลุเป้าหมาย และในระยะยาวอาจส่งผลเสียต่อสุขภาพและความสัมพันธ์
นิสัยมีอำนาจอย่างมากต่อตัวเรา เพราะนิสัยกำหนดพฤติกรรมและการกระทำเกือบทั้งหมดในแต่ละวัน จากงานวิจัยพบว่า 40-50% ของการกระทำในแต่ละวันเป็นเรื่องของนิสัย ไม่ใช่การตัดสินใจที่ผ่านการไตร่ตรอง เรามักจะคิดว่าตัวเองตัดสินใจเลือกทำสิ่งต่างๆ แต่จริงๆ แล้วส่วนใหญ่เป็นเพียงการดำเนินตามนิสัยเดิมๆ ที่มีอยู่ในตัวเราเท่านั้นเอง ดังนั้น สิ่งที่เราเป็นในวันนี้ จึงเป็นผลจากนิสัยที่สะสมมา และสิ่งที่เราจะเป็นในอนาคต ก็ขึ้นอยู่กับนิสัยที่เราหล่อหลอมตั้งแต่วันนี้เช่นกัน
การเข้าใจธรรมชาติของนิสัยจึงเป็นกุญแจสำคัญสู่การเปลี่ยนแปลงตนเอง ถ้าเราปล่อยให้นิสัยเดิมๆ ครอบงำ เราก็จะวนเวียนทำพฤติกรรมเหล่านั้นไปเรื่อยๆ ไม่ต่างจากหุ่นยนต์ที่ถูกตั้งโปรแกรมไว้ แต่ในทางกลับกัน ถ้าเราเลือกที่จะสร้างนิสัยใหม่ๆ ที่ดี มันจะทำให้เราค่อยๆ เปลี่ยนเป็นคนใหม่ที่ดีขึ้นอย่างช้าๆ แต่สม่ำเสมอ การควบคุมนิสัย คือการควบคุมชะตาชีวิตนั่นเอง ทั้งหมดนี้ต้องเริ่มต้นจากความเข้าใจอย่างลึกซึ้งว่า นิสัยคืออะไร และเหตุใดมันจึงมีพลังมหาศาลต่อวิถีชีวิตของเรา
