เหตุการณ์ โควิด-19 ระบาดทั่วโลกกำลังทำให้เจ้าของกิจการหลายคนท้อแท้สิ้นหวัง แต่รู้หรือไม่ว่าเหตุการณ์ที่คล้ายกัน เคยเกิดขึ้นในช่วงเวลาที่นักธุรกิจชาวจีนที่ร่ำรวยที่สุดในโลกอย่าง แจ็ก มา (Jack Ma) เจ้าของ อลิบาบา (Alibaba) เพิ่งเริ่มกิจการใหม่ ๆ จนเกือบชีวิตไม่รอดมาแล้วเช่นกัน — CEO Channels จะเล่าให้ฟังว่าเขาผ่านไปได้อย่างไร
วิกฤต ไวรัสโคโรน่า หรือ โควิด-19 ที่ระบาดไปทั่วโลกตั้งแต่ต้นปี ค.ศ. 2020 ที่ผ่านมา สร้างความเสียหายทางเศรษฐกิจเป็นวงกว้าง เริ่มจากปลาย ก.พ. ที่ผ่านมา มูลค่าตลาดหุ้นทั่วโลกหายไป 6 ล้านล้านดอลล่า และปลาย มี.ค. ยอดผู้ว่างงานสหรัฐฯ สูงที่สุดในประวัติศาสตร์ จำนวน 3.28 ล้านคน เป็นต้น
แต่วิกฤตไวรัสระบาดแบบนี้ไม่ใช่ครั้งแรก — ย้อนกลับไประหว่าง 2002 – 2004 โลกเกิดเหตุการณ์ ไวรัส SARS ระบาด และหนึ่งในผู้ที่ได้รับผลกระทบอย่างหนักยังรวมไปถึงนักธุรกิจชื่อดัง ‘แจ็ก มา’ แห่ง อลิบาบา
บริษัทยังไม่ทันกำไร ก็เกิดโรค SARS ระบาดในจีน
แจ็ก มา ก่อตั้ง อลิบาบา แพลทฟอร์มอีคอมเมิร์ซประเภท ‘ค้าส่งออนไลน์’ สำหรับโรงงานหรือผู้ค้าส่งในจีนใช้ลิสต์สินค้าผ่านแพลทฟอร์ม และเพื่อให้ผู้ค้าปลีกทั่วโลกเข้ามาซื้อสินค้าในราคาขายส่งต่อไป
อลิบาบา ก่อตั้งวันที่ 4 เมษายน ค.ศ. 1999 และยังไม่ทันที่บริษัทจะมีกำไร ประเทศจีนก็เกิดเหตุการณ์ ไวรัส SARS หรืออีกชื่อหนึ่ง คือ SARS-associated coronavirus หรือ SARS-CoV ระบาดขึ้นเสียก่อนในปี 2002 และไม่นานก็ลุกลามออกไปยังกว่า 29 ประเทศทั่วโลก
อลิบาบา เผชิญศึกหนัก
ในช่วงที่โรค SARS เริ่มระบาดในประเทศจีนใหม่ ๆ — บริษัท อลิบาบา มีพนักงานที่ต้องดูแลประมาณ 400 ชีวิตโดยที่ บริษัทยังไม่มีกำไร, นอกจากนั้น แผนที่จะเปิดตัว Taobao เว็บไซต์อีคอมเมิร์ซสายค้าปลีก เพื่อแข่งขันกับ eBay ที่เข้ามาทำตลาดในจีนต้องสะดุดลงทันที
ปัญหารุมเร้าอย่างรวดเร็ว
ไวรัสแพร่กระจายออกไปอย่างรวดเร็ว ส่งผลให้ร้าค้าออฟไลน์ต่าง ๆ ในประเทศจีนถูกสั่งปิด กำลังซื้อ ‘สินค้าส่ง’ จากห้างร้านหดหาย ระบบโลจิสติกส์หลายส่วนถูกปิด และผู้บริโภคต่างกักตัวอยู่บ้าน และไม่ออกไปจับจ่ายใช้สอยเหมือนที่เคย
เหตุการณ์ยังคงเลวร้ายลงไปอีกเมื่อ อลิบาบา พบผู้ติดเชื้อ SARS ภายในบริษัท ส่งผลให้ทางการจีนสั่งปิดบริษัท อลิบาบา ชั่วคราว และให้เข้าสู่โหมดกักตัวทั้งบริษัทต่อไป (ผู้ติดเชื้อทั้งหมดของบริษัทรอดชีวิตทุกคนในปัจจุบัน)
แจ็ก มา สู้ไม่ถอย
เมื่อโดนคำสั่งปิดพื้นที่ทำงาน และให้กักตัวทำงานอยู่ที่บ้าน แจ็ก มา ได้สื่อสารกับพนักงาน 400 ชัวิตอย่างตรงไปตรงมาถึงปัญหา การขอความร่วมมือ และวิสัยทัศน์ในการฝ่าวิกฤต
ผลลัพธ์ก็คือ พนักงานส่วนใหญ่เข้าใจและให้ความร่วมมือเป็นอย่างดี ทุกคนต่างแบกคอมพิวเตอร์เดสก์ท็อปเครื่องยักษ์กลับไปทำงานที่บ้าน แต่ละคนทำงานหนักวันละ 12 ชั่วโมง เพื่อให้แพลทฟอร์ม อลิบาบา และ ลูกค้า ไม่ได้รับผลกระทบ
ทางด้านโครงการ Taobao ก็ยังเดินหน้าสู่เป้าหมาย โดยการรวมตัวของทีมงานนักพัฒนาที่ไม่ติดเชื้อ ให้ทำงานและกินนอนกันในอพาร์ทเมนต์ที่ใช้เป็นศูนย์ปฏิบัติการชั่วคราวของโครงการ และในที่สุด Taobao ก็เปิดตัวสำเร็จในวันที่ 10 พฤษภาคม 2003
Taobao รับศึก 2 ทางก็ไม่หวั่น
อย่างที่กล่าวไป Taobao ก่อตั้งขึ้นเพื่อที่จะโค่นล้ม eBay ในจีน แต่ ณ วันที่เปิดตัว Taobao ต้องเผชิญศึกษา 2 ทาง ได้แก่ ไวรัส SARS และ คู่แข่ง eBay
แจ็ก มา เอาชนะ eBay ด้วยกลยุทธ์ให้ ผู้ขาย (Seller) ลงขายสินค้าฟรีโดยไม่มีค่าธรรมเนียมทุกกรณีเป็นเวลา 3 ปี ส่งผลให้ ผู้ขาย ในจีนแห่แหนมาขายของในเว็บไซต์ Taobao เป็นจำนวนมาก และปริมาณการซื้อขายบน eBay ในประเทศจีนก็หดหายอย่างรวดเร็ว เพราะกลายเป็นผู้รับศึก 2 ทางเช่นกัน ได้แก่ ไวรัส SARS และ คู่แข่ง Taobao ที่ใช้กลยุทธ์ ‘ฟรี’ เปิดตลาด
ชัยชนะของ แจ็ก มา
เมื่อเปิดตัว Taoboa ที่มุ่งเน้นลูกค้า B2C หรือ Business-to-Consumer ก็ได้รับผลตอบรับเชิงบวกทันที เพราะการระบาดของ ไวรัส SARS ส่งผลให้ ผู้บริโภค มีความต้องการซื้อสินค้าและบริการทางออนไลน์มากขึ้น ในขณะที่ ผู้ขาย ก็มองหาช่องทางขายสินค้าปลึกในวันที่หน้าร้านเปิดขายไม่ได้เช่นกัน
ดีมานด์ และ ซัพพลาย จึงมาบรรจบกันพอดีบนแพลทฟอร์มของ Taobao และก้าวขึ้นมาครองส่วนแบ่งตลาดถึง 59% ในปี 2005 หลังจบวิกฤต SARS ในขณะที่ eBay ถอนทัพออกจากประเทศจีนในปี 2006
ปัจจุบัน Taobao มีผู้ใช้งาน 600 ล้าน Active user ในขณะที่ อลิบาบา มีรายได้ในปี 2019 จำนวน 56,152 ล้านดอล่าร์ โต 40% เที่ยบกับปี 2018 ในขณะที่ ณ วันนี้ แจ็ก มา มีสินทรัพย์สุทธิ 38,900 ล้านดอลล่าร์ (ที่มา)
สรุป
ดาเนียล แซง (Daniel Zhang) ยอมรับต่อสื่อว่า เหตุการณ์ไวรัส โควิด-19 ในรอบนี้ใหญ่กว่าที่บริษัทเคยเจอ และ อลิบาบา มองว่ามันคือความท้าทายใหม่สำหรับผู้ประกอบการ — สำหรับ อาลิบาบา ความท้าทายนี้จะยิ่งผลักดันวิสัยทัศน์ของ อาลิบาบา ในการสร้าง เศรษกิจดิจิทัล เพื่อเป็นภูมิต้านทางวิกฤตโลกให้สำเร็จ
อ่านบทความที่เกี่ยวข้อง
4 คุณสมบัติกิจการระดับโลก มีภูมิต้านทานสูงต่อ ‘วิกฤตใหญ่’ ที่คุณก็สามารถทำตามได้
Jack Ma; Alibaba ส่งหน้ากาก 1 ล้านชิ้น ช่วย สหรัฐฯ จาก โควิด-19
ติดตามการระบาดแบบเรียลไทม์ ที่นี่
อ้างอิง
https:// www.cnbc.com/2020/03/26/chinas-2002-2003-sars-outbreak-helped-alibaba-become-e-commerce-giant.html
https:// www.chinainternetwatch.com/tag/taobao/
https:// www.macrotrends.net/stocks/charts/BABA/alibaba/revenue
https:// en.wikipedia.org/wiki/Jack_Ma
https:// en.wikipedia.org/wiki/Alibaba_Group
